Niebylec jako miasto założony został przez Mikołaja Machowskiego na mocy przywileju króla Zygmunta Starego, wydanego we Lwowie 23 października 1509 r. Nowopowstałe miasto otrzymało immunitet sądowy oraz tradycyjnie prawo targowe.

Początkowo Niebylec był własnością rodu Machowskich, herbu Abdank, którzy w 1464 r. ufundowali kościół w Konieczkowej, od XVII w. Niebylec często zmieniał właścicieli: najpierw był własnością rodu Romerów, później Pieniążków, Łempickich i Ankwiczów. W XIX w. właścicielem Niebylca był Żyd Dawid Kranz, po nim Teofil Drzewicki. Ostatnim właścicielem Niebylca był zaś Józef Ascher Wallach, w latach 30. członek Rady Gminy Niebylec. Jego dobra po II wojnie światowej zostały rozparcelowane, on zaś wyjechał z  Niebylca, a jego potomkowie mieszkają prawdopodobnie w Krakowie.

Przedstawiciel rodu Romerów – Janusz Romer – ufundował w Niebylcu w 1646 r. drewniany, a w roku 1650 przeniesiony do Niebylca siedzibę parafii; dotychczasowy kościół parafialny w Konieczkowej, stał się wówczas kościołem filialnym.

Według danych XVI wiecznych w nowopowstałym miasteczku, w roku 1536 mieszkało 15 kmieci. W roku 1870 Niebylec liczył 582 mieszkańców a w roku 1880 – 726, natomiast w roku 1912 w Niebylcu było 101 domów i 93 gospodarstwa. Ludność Niebylca trudniła się rolnictwem, handlem i rzemiosłem. Przeważała ludność pochodzenia żydowskiego.

W wyniku I rozbioru Polski w 1772 r. Niebylec, jak również okoliczne miejscowości znalazł się w zaborze austriackim, w utworzonym wówczas cyrkule rzeszowskim. W roku 1905 zbudowana została w Niebylcu synagoga natomiast w roku 1906 założono ochotniczą straż pożarną. W XVIII i XIX w. dwukrotnie spaleniu uległ stojący na środku rynku ratusz a w roku 1928 spaliło się całe miasto. Wówczas wybudowano, stojący do dzisiaj pomnik św. Floriana.

W omawianym okresie Niebylec administracyjnie należał do utworzonego w 1895 r. powiatu strzyżowskiego. W roku 1935, w związku z reformą administracyjną wprowadzającą gminy zbiorowe, Niebylec stracił prawa miejskie, zostając jedną z nich; zakresem swego działania obejmują wsie Baryczka, Blizianka, Gwoździanka, Gwoźnica Dolna, Gwoźnica Górna, Jawornik, Konieczkowa, Lutcza, Małówka i Połomia. Ostatnim burmistrzem Niebylca przed likwidacją gmin jednostkowych był Roman Górnicki, a przed nim zaś funkcję te sprawował Franciszek Mazur. Z kolei pierwszym wójtem nowo utworzonej gminy zbiorowej został Andrzej Lech z Lutczy, podwójcim Tadeusz Sieczkowski z Jawornika, a sekretarzem Władysław Jurzysta z Czudca. Od 1938 r. funkcję sekretarza gminnego pełnił Stanisław Bogacki z Niebylca.

W latach 1905-1908 na terenie Niebylca powstała spółka oszczędnościowo-pożyczkowa, funkcjonowało tutaj Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych Wisła, a opiekę medyczną pełnił lek. med. Wacław Zakrzewski.

W czasie II wojny światowej na terenie Niebylca i okolic funkcjonował dobrze zorganizowany ruch oporu. Jesienią 1940 r. utworzona została Placówka AK o kryptonimie Śliwa, powstała z inspiracji m. in. ks. Franciszka Jelenia, proboszcza z Gwoźnicy Górnej. Jej dowódcą został podoficer armii przedwrześniowej Jan Chyłek, który przyjął pseudonim Kruk. Położenie gminy zdecydowało o tym, że mieściło się tutaj również dowództwo Placówki AK Strzyżów. Gmina wyzwolona została w lipcu 1944 r. przez oddziały sowieckie, które wkroczyły na jej teren w Lutczy i Gwoźnicy Górnej. Sam Niebylec wyzwolili żołnierze AK w dniu 17 lipca 1944 r. którzy pod dowództwem Władysława Jarosza z Lutczy ps. Giewont rozbroili i obsadzili posterunek policji niemieckiej i przejęli władzę w miasteczku, po wcześniejszej akcji odbicia jeńców w Połomi. Powstała wówczas tzw. Rzeczpospolita Niebylecka, która funkcjonowała do czasu wkroczenia Armii Czerwonej w dniu 26 lipca 1944 r.

Bezpośrednio po zakończeniu działań wojennych, na terenach wyzwolonych samorzutnie odradzała się władza, której przedstawiciele rekrutowali się z szeregów AK. Pierwszym wójtem został Jan Rączka z Gwoźnicy Górnej, który w niebyleckiej Placówce AK był szefem łączności, po nim zaś od 1948-1950 r. funkcję tę pełnił Wincenty Kudła z Niebylca. Po zakończeniu wojny, w 1949 r. zorganizowano Gminną Bibliotekę Publiczną, której kierownikiem został nauczyciel Tadeusz Łuszszczak, ośrodek zdrowia, izbę porodową, a w 1952 r. Rolnicze Zrzeszenie Spółdzielcze Zwycięstwo, przekształcone później w RSP Nowa Droga w Czudcu. Zorganizowano także Gminną Spółdzielnię „SCH”, Kasę Spółdzielczą, przekształconą następnie w Bank Spółdzielczy. W latach 60. utworzono w Niebylcu Filię Państwowego Ośrodka Maszynowego z Godowej, na bazie którego zorganizowano w 1973 r. Spółdzielnię Kółek Rolniczych.

W latach 50. organem władzy wykonawczej było prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej, natomiast pierwszym naczelnikiem gminy został Jan Strycharz ze Strzyżowa, po nim funkcję tę pełnił Tadeusz Górnicki z Baryczki, Henryk Szpond i Zenon Borowski – obaj z Niebylca. Po odrodzeniu samorządu terytorialnego w 1990 r., pierwszym Wójtem został Marek Strzała z Gwoździanki, a po nim, od 2006 r. funkcje tę pełni Zbigniew Korab z Konieczkowej.

Obecnie Niebylec zajmuje powierzchnię 199 ha i posiada 593 mieszkańców. Jest siedzibą władz gminnych oraz instytucji kulturalno-oświatowych, stanowiąc centrum życia kulturalnego, społecznego i gospodarczego.

 

Niebylec jako miasto założony został przez Mikołaja Machowskiego na mocy przywileju króla Zygmunta Starego, wydanego we Lwowie 23 października
1509 r. Nowopowstałe miasto otrzymało immunitet sądowy oraz tradycyjnie prawo targowe.

Początkowo Niebylec był własnością rodu Machowskich, herbu Abdank, którzy w 1464 r. ufundowali kościół w Konieczkowej, od XVII w. Niebylec często zmieniał właścicieli: najpierw był własnością rodu Romerów, później Pieniążków, Łempickich
i Ankwiczów. W XIX w. właścicielem Niebylca był Żyd Dawid Kranz, po nim Teofil Drzewicki. Ostatnim właścicielem Niebylca był zaś Józef Ascher Wallach, w latach 30. członek Rady Gminy Niebylec. Jego dobra po II wojnie światowej zostały rozparcelowane, on zaś wyjechał z  Niebylca, a jego potomkowie mieszkają prawdopodobnie w Krakowie.

Przedstawiciel rodu Romerów – Janusz Romer – ufundował w Niebylcu w 1646 r. drewniany, a w roku 1650 przeniesiony do Niebylca siedzibę parafii; dotychczasowy kościół parafialny w Konieczkowej, stał się wówczas kościołem filialnym.

Według danych XVI wiecznych w nowopowstałym miasteczku, w roku 1536 mieszkało 15 kmieci. W roku 1870 Niebylec liczył 582 mieszkańców a w roku 1880 – 726, natomiast w roku 1912 w Niebylcu było 101 domów i 93 gospodarstwa. Ludność Niebylca trudniła się rolnictwem, handlem i rzemiosłem. Przeważała ludność pochodzenia żydowskiego.

W wyniku I rozbioru Polski w 1772 r. Niebylec, jak również okoliczne miejscowości znalazł się w zaborze austriackim, w utworzonym wówczas cyrkule rzeszowskim. W roku 1905 zbudowana została w Niebylcu synagoga natomiast w roku 1906 założono ochotniczą straż pożarną. W XVIII i XIX w. dwukrotnie spaleniu uległ stojący na środku rynku ratusz a w roku 1928 spaliło się całe miasto. Wówczas wybudowano, stojący do dzisiaj pomnik św. Floriana.

W omawianym okresie Niebylec administracyjnie należał do utworzonego
w 1895 r. powiatu strzyżowskiego. W roku 1935, w związku z reformą administracyjną wprowadzającą gminy zbiorowe, Niebylec stracił prawa miejskie, zostając jedną z nich; zakresem swego działania obejmują wsie Baryczka, Blizianka, Gwoździanka, Gwoźnica Dolna, Gwoźnica Górna, Jawornik, Konieczkowa, Lutcza, Małówka i Połomia. Ostatnim burmistrzem Niebylca przed likwidacją gmin jednostkowych był Roman Górnicki, a przed nim zaś funkcję te sprawował Franciszek Mazur. Z kolei pierwszym wójtem nowo utworzonej gminy zbiorowej został Andrzej Lech z Lutczy, podwójcim Tadeusz Sieczkowski z Jawornika, a sekretarzem Władysław Jurzysta z Czudca. Od 1938 r. funkcję sekretarza gminnego pełnił Stanisław Bogacki z Niebylca.

W latach 1905-1908 na terenie Niebylca powstała spółka oszczędnościowo-pożyczkowa, funkcjonowało tutaj Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych Wisła,
a opiekę medyczną pełnił lek. med. Wacław Zakrzewski.

W czasie II wojny światowej na terenie Niebylca i okolic funkcjonował dobrze zorganizowany ruch oporu. Jesienią 1940 r. utworzona została Placówka AK o kryptonimie Śliwa, powstała z inspiracji m. in. ks. Franciszka Jelenia, proboszcza z Gwoźnicy Górnej. Jej dowódcą został podoficer armii przedwrześniowej Jan Chyłek, który przyjął pseudonim Kruk. Położenie gminy zdecydowało o tym, że mieściło się tutaj również dowództwo Placówki AK Strzyżów. Gmina wyzwolona została w lipcu 1944 r. przez oddziały sowieckie, które wkroczyły na jej teren w Lutczy i Gwoźnicy Górnej. Sam Niebylec wyzwolili żołnierze AK w dniu 17 lipca 1944 r. którzy pod dowództwem Władysława Jarosza z Lutczy ps. Giewont rozbroili i obsadzili posterunek policji niemieckiej i przejęli władzę w miasteczku, po wcześniejszej akcji odbicia jeńców w Połomi. Powstała wówczas tzw. Rzeczpospolita Niebylecka, która funkcjonowała do czasu wkroczenia Armii Czerwonej w dniu 26 lipca 1944 r.

Bezpośrednio po zakończeniu działań wojennych, na terenach wyzwolonych samorzutnie odradzała się władza, której przedstawiciele rekrutowali się z szeregów AK. Pierwszym wójtem został Jan Rączka z Gwoźnicy Górnej, który w niebyleckiej Placówce AK był szefem łączności, po nim zaś od 1948-1950 r. funkcję tę pełnił Wincenty Kudła z Niebylca. Po zakończeniu wojny, w 1949 r. zorganizowano Gminną Bibliotekę Publiczną, której kierownikiem został nauczyciel Tadeusz Łuszszczak, ośrodek zdrowia, izbę porodową, a w 1952 r. Rolnicze Zrzeszenie Spółdzielcze Zwycięstwo, przekształcone później w RSP Nowa Droga w Czudcu. Zorganizowano także Gminną Spółdzielnię „SCH”, Kasę Spółdzielczą, przekształconą następnie
w Bank Spółdzielczy. W latach 60. utworzono w Niebylcu Filię Państwowego Ośrodka Maszynowego z Godowej, na bazie którego zorganizowano w 1973 r. Spółdzielnię Kółek Rolniczych.

W latach 50. organem władzy wykonawczej było prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej, natomiast pierwszym naczelnikiem gminy został Jan Strycharz ze Strzyżowa, po nim funkcję tę pełnił Tadeusz Górnicki z Baryczki, Henryk Szpond
i Zenon Borowski – obaj z Niebylca. Po odrodzeniu samorządu terytorialnego
w 1990 r., pierwszym Wójtem został Marek Strzała z Gwoździanki, a po nim, od
2006 r. funkcje tę pełni Zbigniew Korab z Konieczkowej.

Obecnie Niebylec zajmuje powierzchnię 199 ha i posiada 593 mieszkańców. Jest siedzibą władz gminnych oraz instytucji kulturalno-oświatowych, stanowiąc centrum życia kulturalnego, społecznego i gospodarczego.



Wyświetl większą mapę