Dnia 8 września 2018 roku odbyła się w Lutczy ogólnopolska konferencja naukowa, poświęcona osobie adw. dra Stanisława Szurleja urodzonego w 1878 r. w Lutczy, zmarłego w roku 1965 w Londynie. Stanisław Szurlej był bardzo znanym w okresie II Rzeczpospolitej adwokatem, obrońcą we wszystkich głośnych ówcześnie procesach politycznych. Był m.in. obrońcą Wojciecha Korfantego, Wincentego Witosa w procesie brzeskim, Michała Żymierskiego, był także pełnomocnikiem rodziny zamordowanego w 1931 r. ówczesnego ministra Tadeusz Hołówki. Zasłynął pięknem głoszonych mów obrończych i dlatego nazywany był „Złotoustym”. Posiadał od 1918 r. kancelarię adwokacka we Lwowie, a od 1923 r. w Warszawie i był wychowawcą wielu pokoleń adwokatów Polskich. W czasie II wojny światowej – w stopniu pułkownika – zakończył swój udział w kampanii wrześniowej, a na emigracji został Szefem Sądownictwa Wojskowego oraz Naczelnym Prokuratorem Wojskowym w Rządzie RP na Uchodźstwie. Był także jednym ze współtwórców Instytutu gen. Władysława Sikorskiego w Londynie.
Okazją do zorganizowania konferencji były mające miejsce w roku bieżącym ważne wydarzenia – 100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości, 100-lecie Polskiej Adwokatury oraz 140. rocznica urodzin znanego polskiego adwokata, Stanisława Szurleja. Dodatkowym celem konferencji była popularyzacja wiedzy o naszym słynnym rodaku. Chcieliśmy bowiem naszym gościom, uczestnikom konferencji pochwalić się, że adw. Stanisław Szurlej był jednym z nas, natomiast współmieszkańcom chcieliśmy uświadomić, jak wielką i ważną osobą był dla Polski. W założeniu konferencja miała sprawić, że wiedza o Stanisławie Szurleju na trwałe zapisze się w naszej pamięci zbiorowej. Patronat nad konferencją objęła Okręgowa Rada Adwokacka w Warszawie, której Stanisław Szurlej był członkiem oraz Okręgowa Rada Adwokacka w Rzeszowie.
W konferencji udział wzięli mieszkańcy Lutczy i okolic, przedstawiciele środowisk prawniczych, ludzie kultury oraz reprezentanci lokalnej władzy. Byli zatem obecni: Starosta Strzyżowski, dr Robert Godek wraz z wiceprzewodniczącą Rady Powiatu Marią Chuchla oraz sekretarzem Jackiem Boho, Wójt Gminy Niebylec – Zbigniew Korab, przewodnicząca Rady Gminy w Niebylcu – Danuta Lęcznar wraz z radnymi, dziekan ORA w Warszawie – adw. Mikołaj Pietrzak oraz adwokaci: Elżbieta Kumaniecka, Anna Sobocińska-Lorenc, Henryk Romańczuk oraz prof. Adam Redzik (kierownik Zakładu Prawa i Polityki Resocjalizacyjnej UW, zastępca red. Naczelnego wydawnictwa „Palestra”), dziekan ORA w Rzeszowie – adw. dr Piotr Blajer oraz wicedziekan adw. Władysław Finiewicz, przedstawiciel adwokatury wrocławskiej – adw. Przemysław Pluta i wreszcie reprezentant Uniwersytetu Rzeszowskiego – prof. dr hab. Kazimierz Ożóg. W konferencji udział wzięli także prawnukowie Stanisława Szurleja – Peter Szurley oraz Ewa Szurley z Kalifornii (USA) oraz Maria Dąbrowska – spokrewniona z rodziną żony Stanisława Szurleja, Janiny Szurlej z Ciepielowskich. Obecni byli także przedstawiciele Muzeum im. Wincentego Witosa w Wierzchosławicach wraz z prawnukiem Wincentego Witosa.
Rozpoczynając konferencję głos zabrał dyrektor Zespołu Szkół im. Św. Rodziny
w Lutczy, mgr Antoni Baszak, po czym oddał głos prezesowi Towarzystwa Miłośników Ziemi Niebyleckiej, dr Antoniemu Chuchli, który otworzył konferencję, powitał gości i zaprosił do głosu Wójta Gminy Niebylec – mgr Zbigniewa Koraba i Starostę Strzyżowskiego – dra Roberta Godka.
Konferencja składała się z dwóch części. W pierwszej dokonano odsłonięcia pamiątkowej tablicy, poświęconej adw. Stanisławowi Szurlejowi oraz wysłuchano trzech referatów – adw. dr Piotra Blajera, adw. Władysława Fniniewicza z ORA w Rzeszowie (wygłosili referat 100-lecie Polskiej Adwokatury i osoba adw. Stanisława Szurleja), a także adw. Mikołaja Pietrzaka z ORA w Warszawie (wygłosił referat Rola adwokatury w ochronie praworządności). W tej części przemawiali także goście ze Stanów Zjednoczonych – Ewa i Peter Szurley. Po ich wystąpieniach zarządzono przerwę kawową, która była okazją do rozmowy, dyskusji i wymiany poglądów. Goście obejrzeli także zorganizowaną wystawę pamiątek po Stanisławie Szurleju oraz zapoznali się z wydawnictwami regionalnymi Towarzystwa Miłośników Ziemi Niebyleckiej. W części drugiej zebrani wysłuchali trzech referatów, które wygłosili:
1) adw. Przemysław Pluta z Wrocławia, pt. Stanisława Szurleja droga do Panteonu Polskiej Adwokatury,
2) adw. prof. dr hab. Adam Redzik, pt. Stanisław Szurlej adwokat stołeczny – lwowski i warszawski,
3) prof. dr hab. Kazimierz Ożóg pt. Stanisław Szurlej – mistrz słowa polskiego.
Po wygłoszonych referatach ogłoszono dyskusję, w której głos zabierali: Starosta Strzyżowski – Robert Godek, Maria Dąbrowska – krewna Janiny Ciepielowskiej, żony Stanisława Szurleja, prawnuk Wincentego Witosa oraz przedstawiciel muzeum z Wierzchosławic, dyrektor Antoni Baszak oraz Wójt Gminy Niebylec – Zbigniew Korab.
Na zakończenie konferencji, po obiedzie – aby ten dzień był atrakcyjny nie tylko pod względem poznawczym, ale także estetycznym, zorganizowano dla uczestników konferencji wycieczkę, w czasie której zwiedzono kościół, w którym był chrzczony Stanisław Szurlej, miejsce, w którym stał jego rodzinny dom oraz grób, w którym spoczywają rodzice Adwokata. Przewodnikiem wycieczki był Pan Marian Pyra, regionalista, emerytowany nauczyciel lutecki.
Antoni Chuchla