Wieś położona 1 km na południowy zachód od Niebylca. Rozciąga się nad potokiem jawornickim,
mającym swe źródło w lesie, u podnóża góry Żarnowej i płynącym w kierunku
południowo – wschodnim, początkowo przez las, a potem przez wieś, aż do ujścia do potoku
Gwoźnica.
W 1418 r. dziedzicem Jawornika był bliżej nieznany Rafał. W XV i XVI w. wieś wchodziła w
skład rozległych dóbr ziemskich należących do rodu Machowskich. W II połowie XVIII w. Jawornik
należał do Stanisława Łempickiego, który skupił w swych rękach siedem sąsiadujących
ze sobą wsi. W Jaworniku funkcjonowały wówczas dwie papiernie, prowadzone przez Tomasza
i Błażeja, osiadłych na zagrodach, ale nie będących poddanymi. W połowie XIX w. Jawornik był
własnością Henryki hr. Kuczkowskiej, a w latach 80. XIX w. majątek ten przeszedł w ręce Józefa
Czajowskiego. Wkrótce potem nastąpiły kolejne zmiany: pod koniec XIX w. Jawornik podzielono
na cztery oddzielne posiadłości: Jawornik – właściciel Józef Czajowski, Jawornik Berdechów,
Roznerówka – właściciel Chaskel Wallach i Beila Rozner, Jawornik Blauówka – właściciel
Berko Blau, Jawornik Stawisko – właściciel Marya Zawadzka. W 1905 r. posiadłość większa w
Jaworniku skupiona była z powrotem w jednych rękach i stanowiła własność Diamanta i Herscha
Salomon.
W początkowym okresie swego istnienia Jawornik należał do parafii Strzyżów Jednak według
Długosza ten stan uległ zmianie i w czasach, gdy Jan Gruszczyński dzierżył biskupstwo
krakowskie, we wsi tej fundowany i wzniesiony został kościół parafialny pod wezwaniem św.
Marii Magdaleny. Nałożony został jednak warunek, ażeby pleban kościoła w Jaworniku płacił
co roku cztery grzywny kościołowi i plebanowi w Strzyżowie. Ze źródeł XVI-wiecznych wynika,
że najpóźniej w I połowie XVI w. wieś ta należała już do parafii w Konieczkowej, a później
w Niebylcu.
W latach 1785–1787 w Jaworniku były 74 osiadłości (domy), w których żyło 529 osób. Przeciętne
uposażenie osiadłości w ziemię było w tej wsi dość wysokie i wynosiło 17,2 morgi. W
owych czasach Jawornik liczył łącznie (grunty dworskie i chłopskie) 1231 mórg 679 sążni roli,
69 mórg 1514 sążni ogrodów, 40 mórg 969 sążni łąk, 120 mórg 1422 sążnie pastwisk oraz 124
morgi 1418 sążni lasu, z czego grunty dworskie stanowiły: 165 mórg 627 sążni roli, 3 morgi
1026 sążni ogrodów, 6 mórg 1422 sążnie łąk, 12 mórg 1194 sążnie pastwisk oraz 124 morgi
1418 sążni lasu. Grunty chłopskie liczyły wówczas 1066 mórg 52 sążnie roli, 66 mórg 488 sążni
ogrodów, 33 morgi 1147 sążni łąk oraz 108 mórg 228 sążni pastwisk. Lasy w Jaworniku były
tylko dworskie.
W połowie XIX w. Jawornik był dość dużą wsią. Jej zabudowa rozciągała się nad potokiem
jawornickim i była prawie w całości drewniana. Wieś miała już wtedy przysiółek Berdechów lub
122
Berdychów. W centrum wsi znajdował się mały folwark dworski, a obok niego staw, prawdopodobnie
również należący do właścicieli wsi. W tym czasie funkcjonowała we wsi również karczma,
która stała niedaleko folwarku. Na terenie Jawornika można było spotkać cztery krzyże
przydrożne: w centrum wsi nad potokiem jawornickim, przy drodze z Lutczy oraz przy polnej
drodze na granicy z Lutczą. Stały tu także dwa słupy milowe, oba przy drodze z Lutczy. W Jaworniku
funkcjonowała wówczas kasa pożyczkowa, której kapitał w latach 80. XIX w. wynosił
189 zł.
Na przestrzeni wieków liczba ludności Jawornika systematycznie wzrastała: w 1536 r. mieszkało
tu 24 kmieci, w 1785 r. – 529 osób, 1870 r. – 781, 1879 r. – 827, 1880 r. – 887, 1930 r. – 1070,
1938 r. – 1121, 1983 r. – 1180, 1984 r. – 1183, 1985 r. – 1193, 1986 r. – 1191, 1987 r. – 1221,
1988 r. – 1210. Współcześnie liczba mieszkańców wsi utrzymuje się mniej więcej na tym samym
poziomie i wyniosła: w 1989 r. – 1194 osoby, 1990 r. – 1197, 1991 r. – 1214, 1992 r. – 1218, 1994
r. – 1241, 1995 r. – 1231, 1996 r. – 1241, 1997 r. – 1228, 1998 r. – 1232, 1999 r. – 1230, 2000 r.
– 1229, 2001 r. – 1237.
Dzisiaj wieś Jawornik obejmuje powierzchnię 1215 ha i posiada 1221 mieszkańców, funkcjonuje
tutaj szkoła podstawowa, kółko rolnicze, koło gospodyń wiejskich, ochotnicza straż pożarna.
Ma również siedzibę parafia rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych.


Wyświetl większą mapę